เพกา

ชื่อไทย               เพกา (Midnight horror, Indian trumpet flower)

ชื่อท้องถิ่น          มะลิ้นไม้ มะลิดไม้ ลิดไม้ (ภาคเหนือ) ลิ้นฟ้า (เลย ภาคอีสาน)

ชื่อวิทยาศาสตร์   Oroxylum indicum (L.) Benth. ex Kurz

วงศ์                   BIGNONIACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลักษณะทั่วไป ไม้ต้น เนื้ออ่อน ขนาดเล็ก สูง 5 – 12 เมตร ไม่ผลัดใบ เรือนยอด ลำต้นเปลาตรง เปลือกนอกสีน้ำตาล แตกเป็นร่องตื้น เปลือกในสีเหลือง แตกกิ่งก้านน้อย

ลักษณะใบ ใบประกอบแบบขนนก 3 ชั้น ปลายใบคี่ ใบมีขนาดใหญ่ เรียงตรงข้าม ใบย่อยรูปไข่ หรือรูปไข่แกมวงรี กว้าง 4 – 5 เซนติเมตร ยาว 6 – 12 เซนติเมตร เรียงตรงข้าม โคนใบสอบเรียว หรือมน ขอบใบเรียบ หรือหยักเป็นคลื่นเล็กน้อย ปลายใบแหลม

ลักษณะดอก ช่อกระจะ ออกที่ปลายยอด ก้านชูช่อดอกยาว ดอกย่อยมีขนาดใหญ่ เส้นผ่านศูนย์กลาง 6 – 9 เซนติเมตร ดอกสมบูรณ์เพศ และมีสมมาตรด้านข้าง กลีบเลี้ยง 5 กลีบ เชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ติดคงทนจนเป็นผล กลีบดอกสีแดงเลือดหมู 5 กลีบ เชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ปลายกลีบแยกเป็นรูปปากเปิด เนื้อกลีบพับย่น เกสรเพศผู้มี 5 อัน สั้น 2 อัน ยาว 2 อัน เป็นหมัน 1 อัน ติดบนหลอดกลีบดอกด้านใน เกสรเพศเมียมี 1 อัน รังไข่เหนือวงกลีบ

ลักษณะผล ผลแก่แล้วแตกสองแนว รูปเรียว ยาว ลักษณะคล้ายดาบขนาดใหญ่ กว้าง 8 – 12 เซนติเมตร ยาว 40 – 60 เซนติเมตร ผลอ่อนสีเขียวเข้ม เมื่อแก่มีสีน้ำตาล เมล็ดสีขาว แบน มีปีกบาง

ระยะการออกดอกติดผล

ออกดอกเดือนมีนาคม – เดือนกรกฎาคม ติดผลประมาณเดือนสิงหาคม

เขตการกระจายพันธุ์

ในประเทศไทยมีการกระจายพบขึ้นได้ทั่วไป บริเวณ ชายป่าดิบ ที่โล่งและไร่ร้าง ที่ระดับต่ำจนถึงความสูง 800 เมตร จากระดับน้ำทะเล

การใช้ประโยชน์

ราก:  มีรสฝาดเย็น ขมเล็กน้อย ใช้บำรุงธาตุ ทำให้เกิดน้ำย่อยอาหาร เจริญอาหาร แก้ท้องร่วง

แก้บิด แก้ไข้สันนิบาต รากฝนกับน้ำปูนใส ทาแก้อาการอักเสบ ฟกบวม

ใบ: สามารถนำมารับประทานได้

ฝักอ่อน: รับประทานเป็นผัก ช่วยในการขับลม บำรุงธาตุ

เมล็ด: ใช้เป็นยาถ่าย เมล็ดแก่ใช้เป็นยาระบาย แก้ไอ ขับเสมหะ

แหล่งข้อมูล: สำนักงานหอพรรณไม้ – กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

 

[qrcode url=”https://adeq.or.th/qr/0001″ margin=”10″ size=”150″ after=”ต้นเพกา”]