7 ปัจจัยสำคัญที่ทำให้การสูญเสียพลังงาน
พลังงานเป็นทรัพยากรที่หายากและมีอยู่อย่างจำกัด หากทุกคนนำออกมาใช้อย่างไม่รู้คุณค่า นอกจากจะทำให้พลังงานที่มีอยู่อย่างจำกัดหมดไปในเวลาอันรวดเร็วแล้ว ยังจะทำให้ความเสื่อมโทรมของคุณภาพสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์ทุกคนพึ่งพาอาศัยร่วมกันอีกด้วย
ในสังคมที่การขาดแคลนพลังงานไม่ได้เกิดขึ้นบ่อย วิกฤตการณ์จากการที่พลังงานหายาก มีราคาแพงและจะต้องรอคอย ไม่ได้ทำให้ชีวิตต้องมีความยากลำบากเป็นเวลานานเพียงพอที่จะทำให้ผู้คนในสังคมนั้นมีความระมัดระวัง และเห็นคุณค่าของทรัพยากรอย่างแท้จริงในสังคมดังกล่าวนี้ การสร้างความเข้าใจและจิตสำนึกในการใช้พลังงานอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพจะไม่สามารถทำได้โดยง่ายและการสร้างความเข้าใจดังกล่าวจะต้องใช้ทรัพยากรและเวลาอย่างมาก ด้วยความคุ้นเคยจากการใช้พลังงานแต่ละครั้ง จะมีพลังงานตามชนิดและปริมาณตามความต้องการเสมอ จึงไม่ทำให้การตื่นตัวและการปรับเปลี่ยนวิถีการใช้พลังงานให้มีประสิทธิภาพขึ้นได้เลย
การที่พลังงานมีราคาถูกเมื่อเปรียบเทียบกับรายได้ ทำให้ผู้ใช้พลังงานขาดความกระตือรือร้นในการใช้พลังงานให้เกิดประโยชน์และคุ้มค่าที่สุด การใช้พลังงานในกิจกรรมการบริโภคและการผลิต จึงถูกปกล่อยให้มีการสูญเสียอย่างมาก
การสูญเสียพลังงานเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุที่พอจะสรุปได้ดังนี้
- การขาดความรู้ ความเข้าใจ และข้อมูล ผู้บริโภคจำนวนไม่น้อยตัดสินใจเลือกใช้เทคโนโลยีโดยพิจารณาที่รูปลักษณ์ภายนอก ราคา การโฆษณา ถึงแม้ว่าเป็นผลิตภัณฑ์หรือเทคโนโลยีที่มีหรือไม่มีฉลากที่ถูกต้องก็ตาม โดยทั่วไปฉลากกำกับสินค้าจะระบุความสิ้นเปลืองพลังงานของสินค้าแต่ละชนิดเพื่อให้ผู้บริโภคตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง ผู้บริโภคส่วนใหญ่ขาดข้อมูลและความเข้าใจในเทคโนโลยี หรือผลิตภัณฑ์ที่ซื้อหรือเลือกซื้อ และวิธีการใช้ การบำรุงรักษาอย่างถูกต้อง ทำให้มีการใช้พลังงานมาก มีการสูญเสียพลังงานมากกว่าปกติ
- การตัดสินใจที่ราคาเมื่อแรกซื้อโดยไม่คำนึงถึงค่าใช้จ่ายและการสิ้นเปลืองพลังงานในการใช้เทคโนโลยีเหล่านั้น เช่น การเลือกซื้อ หลอดไฟแสงสว่าง เตารีด ตู้แช่ เครื่องเป่าผม เตาหุงต้ม รถยนต์ ฯลฯ โดยทั่วไปเทคโนโลยีประสิทธิภาพต่ำจะมีราคาถูกกว่า
- เทคโนโลยีที่มีคุณภาพต่ำ ขาดการควบคุมคุณภาพการผลิตโดยหน่วยงานของรัฐและเอกชนอย่างเหมาะสม ขาดการกำหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์ เช่น เครื่องปั๊มน้ำ รถไถ เครื่องพ่นยา ตู้แช่ รถยนต์และอื่นๆ ทำให้มีการผลิตเทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพพลังงานต่ำออกมาจำหน่าย
- การสูญเสียที่เกิดจากการใช้เทคโนโลยีที่มีขนาดใหญ่หรือเล็กเกินความจำเป็น เช่น รถยนต์ที่สามารถขนส่งได้หลายคน แต่ใช้เดินทางเพียงคนเดียว เครื่องปรับอากาศ มอเตอร์ คอมพิวเตอร์ ตู้เย็น หม้อหุงข้าว กระทะไฟฟ้า เตา รถแทรกเตอร์ ปั๊มน้ำ ฯลฯ ทำให้มีการใช้พลังงานมากเกินความจำเป็น
- ขาดการวางแผนการใช้เทคโนโลยีทำให้เกิดการสูญเสียพลังงานมาก เช่น การควบคุมการเปิด-ปิดหลอดไฟแสงสว่าง เครื่องทำความเย็น พัดลม เครื่องใช้ไฟฟ้า รวมทั้งเครื่องรับโทรทัศน์ การปรุงอาหารโดยขาดการเตรียมที่ดี จะทำให้การใช้พลังงานมากกว่าปกติ การเดินทางที่ขาดการวางแผน เส้นทางและกิจกรรมจะทำให้ต้องใช้ทั้งเวลาและพลังงานอย่างสิ้นเปลืองมาก
- การขาดการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ ทำให้เทคโนโลยีสึกหรอและเสื่อมประสิทธิภาพเร็ว เป็นผลให้มีการใช้พลังงานสิ้นเปลืองมาก เช่น รถยนต์ หลออดและชุดโคมไฟแสงสว่าง เครื่องปรับอากาศ ตู้เย็น เครื่องรับโทรทัศน์ และอื่นๆ ผู้บริโภคส่วนใหญ่ขาดความสนใจเอาใจใส่ และไม่ทราบวิธีการบำรุงรักษาเครื่องใช้ไฟฟ้าและเทคโนโลยีอย่างสม่ำเสมอและถูกวิธี โดยเฉพาะเทคโนโลยีที่ใช้ควบคุมโดยผู้ใช้ที่ขาดความสนใจในเทคโนโลยี ทำให้มีการเสื่อมโทรมและสึกหรอง่ายและเร็วกว่าปกติ เป็นผลให้มีการสูญเสียพลังงานมาก
- พฤติกรรมการใช้พลังงานที่ไม่เหมาะสม ถึงแม้จะมีเทคโนโลยีประสิทธิภาพพลังงาน ที่มีขนาดที่เหมาะสมสอดคล้องกับความจำเป็น ผู้ใช้มีความรู้และความเข้าใจ แต่ขาดจิตสำนึกในการใช้ทรัพยากรและปล่อยให้มีการสูญเสียพลังงานในหลายกิจกรรม การใช้ประโยชน์บางส่วนปล่อยให้มีการสูญเสียพลังงานด้วยความไม่สนใจเอาใจใส่ และด้วยความสะดวกที่ปฏิบัติเป็นประจำ เช่น การเปิดเครื่องโทรทัศน์ทิ้งไว้โดยไม่ได้ดู การเปิดไฟแสงสว่างไว้โดยไม่ได้ใช้งาน การพกพาหรือขนสัมภาระที่ไม่ได้ใช้ไปในทุกเที่ยวการเดินทาง การขับรถลากเกียร์ การขับรถด้วยความเร็วไม่สม่ำเสมอ เป็นต้น
แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงและการแก้ไขเพื่อลดการสูญเสียพลังงาน จะต้องทำพร้อมๆ กันทั้งที่บ้านและที่ทำงาน โดยการเผยแพร่ความรู้ และความเข้าใจที่ถูกต้อง เพื่อให้เกิดจิตสำนึกในการใช้พลังงานอย่างรู้คุณค่าและประสิทธิภาพ กำหนดมาตรการทางกฎหมายในการบังคับให้ผู้ผลิตและจำหน่ายเทคโนโลยีให้ข้อมูลที่ถูกต้องและขัดเจนแก่ผู้บริโภค ดำเนินการให้มีการควบคุมมาตรฐานผลิตภัณฑ์เทคโนโลยีที่มีโอกาส ทำให้เกิดการสูญเสียพลังงานมาก มีการใช้กันอย่างแพร่หลาย ทั้งในการผลิตและชีวิตประจำวัน
ผู้บริโภคจะมีส่วนช่วยลดการสูญเสียพลังงานได้โดยการทำความเข้าใจปัญหา และสร้างจิตสำนึกในการใช้พลังงาน เพื่อปรับเปลี่ยนวิธีการและพฤติกรรมการใช้พลังงานให้เหมาะสม และมีการสูญเสียน้อยที่สุด
???เรียนรู้พลังงานและสิ่งแวดล้อม ผ่านกระบวนการเรียนรู้ตั้งแต่ แหล่งกำเนิดพลังงาน ผลกระทบจากการใช้พลังงาน ไปสู่การหาทางออกเพื่อการอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ศูนย์รวมตะวัน สนใจเข้าดูรายละเอียดได้ที่ https://adeq.or.th/science-saveenergy-conservative-camp/